KARTA SAMORZĄDNOŚCI
Samorząd terytorialny stanowi fundament demokratycznego państwa. Odbudowa
polskiego samorządu, która przyniosła społecznościom lokalnym autonomię
i możliwość decydowania o swoim losie, jest najbardziej udaną z polskich reform.
Dzięki temu zmieniliśmy Polskę, zyskując przy tym zaufanie większości Polaków, co
systematycznie potwierdzają badania opinii publicznej.
Zmiany w ustawach dotyczących podstaw polskiego samorządu, które są obecnie
proponowane bez żadnych konsultacji ze stroną samorządową, mogą podważyć
ustrój państwa.
Ograniczenie praw wyborczych obywateli, pozbawienie przedstawicieli mieszkańców
gmin samodzielności w realizacji zadań publicznych, swobody w gospodarowaniu ich
wspólnym majątkiem, wolności we współdziałaniu z innymi jednostkami spowoduje
zahamowanie rozwoju lokalnego, zgodnego z oczekiwaniami mieszkańców.
Odbieranie kompetencji gminom, powiatom i województwom, przekazywanie ich
administracji centralnej, oddalonej od obywateli i niepoddanej ich kontroli, to
odejście od demokracji. Stanowczo się temu sprzeciwiamy.
Domagamy się, aby rządzący i stanowiący prawo przestrzegali i szanowali konstytucyjne zasady ustroju naszego państwa, które przypominamy w niniejszej Karcie.
MIESZKAŃCY
- Gospodarzami społeczności lokalnych i regionalnych są ich mieszkańcy i to oni
muszą decydować o kształcie swoich wspólnot samorządowych, w tym poprzez wolne
wybory i referenda lokalne. Prawa wyborcze mieszkańców (czynne i bierne) oraz
uprawnienia do podejmowania przez nich decyzji w referendum, zagwarantowane
w Konstytucji, nie mogą być ograniczone. - Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina. Tylko mieszkańcy
danej gminy mogą wybierać w wyborach powszechnych i odwoływać w drodze
referendum swoje organy samorządowe.
JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO - Samorząd terytorialny działa w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Jego samodzielność (w zakresie zadań własnych oraz definiowania interesu lokalnego
albo regionalnego) podlega ochronie sądowej. Nadzór nad wykonywaniem zadań
własnych jest sprawowany wyłącznie według kryterium legalności. - Jednostki samorządu terytorialnego są podmiotami polityki rozwoju lokalnego
i regionalnego. Przekazane samorządom sprawy publiczne są ich zadaniami własnymi. - Kompetencje gmin, powiatów i województw, wynikające z ich zadań własnych,
są całkowite i wyłączne. Ustawy określają zasady realizacji tych zadań; o sposobie ich
realizacji decydują właściwe organy jednostek samorządu terytorialnego.
Gminy – podstawowe jednostki samorządowe – kreują rozwój lokalny, dostarczają
mieszkańcom podstawowe usługi publiczne i zapewniają obsługę administracyjną.
Powiaty – komplementarny samorząd lokalny – realizują lokalne zadania ponadgminne
oraz koordynują lokalne służby, inspekcje, straże i administracje zespolone.
2
Województwa – podmioty polityki regionalnej – kreują rozwój regionalny oraz
koordynują działania innych podmiotów na rzecz tego rozwoju.
FINANSE SAMORZĄDOWE - Finanse samorządowe są pełnoprawnym członem sektora finansów publicznych.
- Zasoby finansowe gmin, powiatów i województw, oparte na dochodach własnych
i subwencjach, umożliwiają realizację ich zadań na określonym w ustawach i aktach
wykonawczych poziomie. Zmianom zakresu zadań i wymaganego poziomu ich realizacji
towarzyszą adekwatne zmiany zasilania finansowego jednostek. Ubytki w dochodach
własnych, wynikające z ulg i zwolnień ustawowych, są rekompensowane. - System dochodów jest uzupełniany subwencją wyrównawczą, która umożliwia
realizację zadań obowiązkowych w określonym w przepisach prawa standardzie. - Dotacje celowe służą do finansowania inwestycji oraz zadań powierzonych JST przez
Unię Europejską, administrację rządową i inne jednostki samorządu terytorialnego.
MAJĄTEK - Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo swobodnie kształtować
gospodarowanie swoim majątkiem. Stanowi on zasób, który umożliwia realizację
zadań, a także jest wykorzystywany do wspierania przedsięwzięć rozwojowych
w ramach lokalnej albo regionalnej polityki rozwoju. Zasoby majątkowe, mające
znaczenie dla rozwoju lokalnego albo regionalnego, będą przekazywane nieodpłatnie,
odpowiednio gminom, powiatom albo województwom.
ORGANIZACJA I WSPÓŁDZIAŁANIE - Gminy, powiaty i województwa mają swobodę w dostosowaniu swoich struktur
organizacyjnych do lokalnych albo regionalnych uwarunkowań realizacji zadań. Mogą je
powierzyć własnym jednostkom organizacyjnym albo podmiotom zewnętrznym:
publicznym, społecznym lub prywatnym, z zachowaniem procedur wymaganych prawem. - Jednostki samorządu terytorialnego, wykonując swoje zadania, mogą swobodnie
współdziałać z innymi jednostkami, w formach określonych w przepisach prawnych. - Integracja zarządzania na funkcjonalnych obszarach metropolitalnych lub
miejskich jest ustawowo uregulowana, w sposób zapewniający zdolność wykonywania
zadań publicznych. Tworzone struktury nie naruszają podmiotowości i samodzielności
podstawowych jednostek samorządowych – gmin. - Ustawy umożliwiają jednolite zarządzanie infrastrukturą techniczną i społeczną
w granicach miast przez samorząd miasta.
GRANICE I TERYTORIA SPOŁECZNOŚCI LOKALNYCH I REGIONALNYCH - Korekta granic gmin i powiatów jest przeprowadzana na podstawie rzetelnej
analizy powiązań funkcjonalnych, uwzględniającej potencjał rozwoju oraz uwarunkowania
wynikające z dotychczasowego funkcjonowania zainteresowanych jednostek. - Zmiana granic gminy, powiatu albo województwa, wymaga zrozumienia
i akceptacji mieszkańców obszaru będącego przedmiotem wniosku o zmianę
granic, wyrażonej w powszechnych konsultacjach albo referendum lokalnym.
KONSULTOWANIE - Samorządy muszą być rzetelnie konsultowane w zakresie aktów prawnych ich
dotyczących, w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz w komisjach
parlamentarnych.
Comments are Closed